Υπάρχουν και αυτοί που δεν αισθάνονται

 

Όσο δύσκολο και αν είναι να το πιστέψουμε ή να το αποδεχτούμε, δυστυχώς υπάρχουν και αυτοί που δεν αισθάνονται τίποτα για τον συνάνθρωπό τους. Η ψυχολογία έχει παρατηρήσει ότι, για διάφορους λόγους, υπάρχει αυτή η μερίδα ανθρώπων και τους έχει κατατάξει σε μια διαταραχή προσωπικότητας που σύμφωνα με τη τελευταία έκδοση του διαγνωστικού εργαλείου DSM ονομάζεται Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας. Ίσως έχετε ακουστά τους όρους psychopath (ψυχοπαθής) ή sociopath (κοινωνιοπαθής) που αποτελούν παλιότερους όρους για τη περιγραφή αλλά νομίζω πως ακόμη επικρατούν στο λεξιλόγιο μας.

Τα άτομα αυτά μπορούν να σχηματίσουν  ένα ευρύ φάσμα. Στη μία άκρη είναι οι ακραίοι ψυχωτικοί, αποδιοργανωμένοι, σαδιστές και παρορμητικοί (δολοφόνοι, βιαστές, κ.ο.κ ) ενώ στην άλλη άκρη του ίδιου φάσματος «κατοικούν» οι σαγηνευτικοί, ραφιναρισμένοι αστοί, δηλαδή άνθρωποι που μπορεί να συναντάμε καθημερινά. Αυτοί έχουν πολλές φορές υψηλή λειτουργικότητα, είναι άτομα ικανά και μπορούν να πετύχουν πολλά πράγματα, ίσως και περισσότερα από τους ανθρώπους του περιβάλλοντός τους. Ωστόσο δεν περιορίζονται από ηθικές ή άλλες αναστολές και ενδιαφέρονται βασικά για το πως θα επιβάλλουν τη βούλησή τους, πως θα κατακτήσουν το στόχο τους.

Γενικά, οι άνθρωποι με αντικοινωνική διαταραχή προσωπικότητας παρουσιάζουν  ελλειμματική συναισθηματική ρύθμιση και μεγαλύτερο κατώφλι ηδονικής διέγερσης. Δηλαδή, χρειάζονται πολύ εντονότερη και συγκλονιστική εμπειρία για να αισθανθούν ζωντάνια και ευεξία. Προτιμούν τη δράση από τη συζήτηση, δεν αναγνωρίζουν τα συναισθήματα παρόλο όμως που μπορούν να μιλήσουν γι’ αυτά. Τα πιο συνηθισμένα συναισθήματα που βιώνουν είναι είτε οργή είτε μανιακή επιθυμία.

Τα άτομα αυτά δεν έχουν αίσθημα ηθικής ή ντροπής. Θα κομπάσουν για τις δολοπλοκίες και τις κοροϊδίες. Έχουν μία κακή αίσθηση μεγαλείου και θέλουν να θριαμβεύουν σαδιστικά απέναντι στους άλλους.

Αυτά τα άτομα συνήθως αποποιούνται την προσωπική τους ευθύνη, αποδίδοντας σε αυτό που διέπραξαν μικρότερη σημασία. Αν ερωτηθούν για περισσότερες πληροφορίες συνήθως εκφράζουν μεταμέλεια όχι για την παραβατικότητα αλλά για τη σύλληψη τους, για το «ξεσκέπασμά» τους.

Εμφανίζουν συχνά παραβατική συμπεριφορά εξαιτίας της αδυναμίας τους να υπακούσουν και να εσωτερικεύσουν τους κοινωνικούς κανόνες.

Η συμπεριφορά τους είναι παρορμητική και επιθετική και συνήθως φτάνει σε επικίνδυνα, για τους άλλους, επίπεδα, καθώς εμπλέκονται συχνά σε έντονους διαπληκτισμούς και ξυλοδαρμούς.

Ωστόσο, συχνά παρουσιάζονται ως σαγηνευτικοί και γοητευτικοί και καταφέρνουν να χειραγωγήσουν τους άλλους με σκοπό να τους εκμεταλλευτούν. Χαρακτηριστική είναι η έλλειψη ενσυναίσθησης και η περιφρόνιση των συναισθημάτων και των δικαιωμάτων των άλλων. Τέλος, απουσιάζει πλήρως η ενοχή και η μεταμέλεια για τις πράξεις.

Το άτομο με Αντικοινωνική Διαταραχή, συχνά προκαλεί αρχικά καλή εντύπωση στις συναναστροφές του. Βρίσκεται σε εγρήγορση και είναι έξυπνο και φιλικό ενώ χαρακτηρίζεται από σπιρτάδα και πιάνει εύκολα κουβέντα. Δεν παρουσιάζει τίποτε το παράξενο εκ πρώτης όψεως και γι αυτό συχνά οι γείτονες στις μαρτυρίες τους για παραβατικές συμπεριφορές μεταξύ άλλων θα πουν ότι «ήταν καλό παιδί» ή ότι «δεν του φαίνονταν…»

Το άτομο με Αντικοινωνική Διαταραχή φαίνεται να έχει τα πάντα υπό έλεγχο, μοιάζει να έχει ανοσία στο άγχος και στις στενοχώριες της καθημερινότητας, ενώ η γοητεία και η ειλικρίνειά του συχνά αφοπλίζουν.

Η αντικοινωνική συμπεριφορά στα άτομα αυτά ξεκινάει πριν τα δεκαπέντε, οπότε και παρουσιάζονται κάποια συμπτώματα «Διαταραχής Διαγωγής», δηλαδή επιθετικότητα προς ανθρώπους και ζώα, καταστροφή ιδιοκτησίας, εξαπάτηση ή κλοπές και σοβαρή παραβίαση κανόνων. Στην εφηβεία, η σεξουαλική δραστηριότητα των ατόμων αυτών αρχίζει νωρίς και μπορεί να είναι ασυνήθιστα επιθετική ή βίαιη, εμφανίζεται συχνά κατάχρηση αλκοόλ και άλλων ουσιών και αρχίζουν οι δυσκολίες με το νόμο. Φτάνοντας στην ενήλικη ζωή, οι παραπάνω συμπεριφορές συνεχίζουν να είναι παρούσες. Επιπρόσθετα, τα άτομα αυτά δεν μπορούν να κρατήσουν υπεύθυνα μια δουλειά ή μία σχέση ή να εκπληρώσουν τις υποχρεώσεις τους ως γονείς και γενικά αδιαφορούν για τη δική τους ασφάλεια ή των άλλων (πχ οδηγούν συχνά μεθυσμένοι και έχουν πολλαπλά ατυχήματα). Στην κλινική τους εικόνα κυριαρχούν ο αλκοολισμός, η κοινωνική απομόνωση και οι παράνομες πράξεις.

Η ανικανότητά τους να αγαπήσουν είναι ένα πολύ σημαντικό χαρακτηριστικό των ατόμων με Αντικοινωνική Διαταραχή Προσωπικότητας. Είναι μοναχικοί τύποι, χωρίς αληθινούς συναισθηματικούς δεσμούς. Αν και μπορούν να υποκριθούν ότι αγαπάνε και ότι κατανοούν τα συναισθήματα των άλλων, στην πραγματικότητα δεν έχουν κανένα αληθινό συναίσθημα. Υπάρχει έλλειψη συνέπειας και αίσθησης ευθύνης και γενικά η αδυναμία να μάθει το άτομο από τις εμπειρίες και τα λάθη του.

Συνοπτικά λοιπόν:

- Είναι κυρίαρχη η ανάγκη να ασκούν δύναμη και έλεγχο στο περιβάλλον καλύπτοντας την εσωτερική ντροπή.

- Η αξία των άλλων περιορίζεται στο επίπεδο της χρησιμότητας τους

- Κομπάζουν με υπερηφάνεια για απάτες, κατακτήσεις, δολοπλοκίες χωρίς να αισθάνονται ντροπή

 - Επικρατεί ανικανότητα-απροθυμία να λεκτικοποιήσουν τα συναισθήματα εκτός και αν πρόκειται για χειραγώγηση ή εάν πρόκειται να μεταδώσουν στους άλλους τα ίδια συναισθήματα.

Δείτε και τα παρακάτω link:

https://www.youtube.com/watch?v=2nVpdGvYSH8&ab_channel=MedicalCentric

https://www.youtube.com/watch?v=L1vluZ9uHMY&ab_channel=Dr.ToddGrande