Ομαδική Ψυχοθεραπεία

Οι περισσότεροι είναι οικείοι με τη φράση «Group Therapy» κυρίως λόγω του γεγονότος ότι η ομαδική ψυχοθεραπεία ξεκίνησε από την Αμερική και ίσως από τις ομάδες Ανώνυμων Αλκοολικών αλλά και άλλων ομάδων που αφορούν στη συγκέντρωση μελών για την αντιμετώπιση του ίδιου προβλήματος. Οι περισσότεροι όμως μάλλον δεν είναι τόσο εξοικειωμένοι με την ομαδική ψυχοθεραπεία που λαμβάνει χώρα σήμερα στην Ελλάδα από τη συστημική σκοπιά, δηλαδή από τη σκοπιά της συστημικής ψυχοθεραπευτικής προσέγγισης. Σύμφωνα με αυτή, η ομάδα αποτελείται από έξι (06) έως έντεκα (11) άτομα, τα οποία προηγουμένως έχουν ολοκληρώσει ένα κύκλο ατομικών συνεδριών με τον θεραπευτή. Πρόκειται δηλαδή για ένα σύνολο ατόμων με κάποιο σκοπό, όχι απαραίτητα τον ίδιο, που κάτω από ορισμένες συνθήκες που ευνοούν την ενότητα, εξελίσσεται σε ένα οργανωμένο σύστημα που ικανοποιεί τις ανάγκες των μελών. Πολλοί μπορεί να αναρωτηθούν το λόγο ένταξής τους σε μια τέτοια ομάδα και ο λόγος δεν είναι άλλος από τα αυτά που μπορεί να προσφέρει η ομαδική ψυχοθεραπεία.

Η ψυχοθεραπευτική ομάδα αποτελεί μια μικρογραφία της κοινωνίας, όπου συναντάς άγνωστους, διαφορετικούς ανθρώπους και σχετίζεσαι μαζί τους. Η μεγάλη διαφορά όμως είναι ότι γίνεται σε ένα πλαίσιο ασφάλειας και αποδοχής. Η δυνατότητα αυτή, της συσχέτισης με διαφορετικούς ανθρώπους σου δίνει την ευκαιρία να αναπτύξεις διαφορετικά κομμάτια του εαυτού σου και να ακούσεις διαφορετικές απόψεις και φωνές. Αυτά που θα πυροδοτηθούν στην ένταξη σου σε μια τέτοια ομάδα, από τον τρόπο που σχετίζεσαι με τους ανθρώπους αλλά και τα συναισθήματα που θα δημιουργηθούν, είναι αποκαλυπτικά για τον εαυτό σου αλλά και μια ιδανική ευκαιρία για να δεις και να επεξεργαστείς τι κάνεις, πώς το κάνεις και πως νιώθεις στις κοινωνικές και προσωπικές σου σχέσεις. Μάλιστα έχεις αυτή την ευκαιρία να το κάνεις όσο το δυνατόν πιο προστατευμένα γίνεται καθώς η ασφαλής σου βάση βρίσκεται εκεί και δεν είναι άλλη από τη σχέση σου με τον θεραπευτή, η οποία έχει εδραιωθεί στην ατομική θεραπεία. Επομένως, στην ομάδα αυτή μπορείς να πειραματισθείς και να δοκιμάσεις νέα μοτίβα αλληλεπίδρασης, διαφορετικά από αυτά της οικογενειακής δυναμικής, που μπορεί να είναι περισσότερο λειτουργικά και ανακουφιστικά. Ταυτόχρονα, ακούγοντας τις αφηγήσεις των άλλων, θα αναβιώνεις σχέσεις από πολλαπλές θέσεις και με πολλαπλούς ρόλους, όπως για παράδειγμα αυτή του παιδιού, του γονιού, του αδερφού, του φίλου κ.α. Οι άλλοι θα λειτουργούν ταυτόχρονα και σα καθρέφτης όπου θα σου καθρεφτίζουν τα θετικά στοιχεία σου (π.χ ικανότητες), τα αρνητικά στοιχεία σου (π.χ δυσκολίες) αλλά και τη πορεία και την αλλαγή σου.  Η αποκάλυψη του εαυτού και της ιστορίας του καθενός, η συγκίνηση, η ενσυναίσθηση, η κατανόηση, η επιτρεπτικότητα και η αποδοχή οδηγεί σε μεγάλη συνοχή της ομάδας η οποία μπορεί να έχει για τον κάθε θεραπευόμενο υποστηρικτικό και φροντιστικό ρόλο. Δημιουργούνται σχέσεις εμπιστοσύνης, οι οποίες ευνοούν την ανάπτυξη κοινωνικών δεξιοτήτων και κυρίως αυτοέκφρασης καθώς στις ομάδες αυτές μπορείς να εκφράσεις το οτιδήποτε με σεβασμό πάντα προς τους άλλους. Μάλιστα, η ανάδυση τόσο ευχάριστων όσο και δυσάρεστων συναισθημάτων ανάμεσα στα μέλη της ομάδας, ακόμη και οι συγκρούσεις λειτουργούν εποικοδομητικά, καθώς τα θέματα που αναδύονται δουλεύονται στο εδώ και τώρα και μέσα σε ασφαλή όρια και αποτελούν επανορθωτική εμπειρία για τα μέλη της ομάδας, για μερικά από τα οποία μπορεί στο παρελθόν η βίωση και έκφραση αρνητικών συναισθημάτων να ήταν απαγορευμένη, για άλλα η σύγκρουση να σήμαινε απώλεια της σχέσης κ.α.

Μία σημαντική διαφορά της ψυχοθεραπευτικής ομάδας με την ομάδα των φίλων μας στις κοινωνικές μας σχέσεις είναι ότι στη πρώτη έχουμε τη δυνατότητα και τον χρόνο να στραφούμε στον εαυτό μας. Για παράδειγμα, σε μία σύγκρουση, δεν σπεύδουμε να την επιλύσουμε με φόβο μη διακοπεί η σχέση ή για άμεση φροντίδα του φίλου μας. Έχουμε τη δυνατότητα να στραφούμε στον εαυτό μας και να επεξεργαστούμε την όλη διαδικασία σε δεύτερο χρόνο, μέσα στην ομάδα αλλά και σε επόμενη συνάντηση.

Τέλος, η ομαδική ψυχοθεραπεία οδηγεί σε εις βάθος επεξεργασία των προσωπικών θεμάτων, σε πληρέστερη κατανόηση του εαυτού, σε συνειδητοποιήσεις, σε επανορθωτικές εμπειρίες, σε ενστάλαξη ελπίδας και σε αίσθηση του ανήκειν σε μια ομάδα όπου σε αποδέχονται, σε φροντίζουν και σε στηρίζουν. Σκοπός βέβαια, εκτός από τους προσωπικούς στόχους του καθενός, είναι με την αποφοίτηση από μια τέτοια ομάδα, να λειτουργείς ως «θεραπευτής» του εαυτού σου.